(ERGO) – Guddiga Ka-hortagga Musiibooyinka ee Somaliland ayaa toddobaadkii hore ku dhawaaqay in xaalad cunto iyo biyo-yari ah oo ay sababtay abaarta ay ka jirto degmada Lughaya iyo deegaannada hoostaga ee gobolka Awdal. Guddiga oo xog-ururin ka sameeyay deegaannadaas oo 12 ah ayaa ogaaday in saddexdii bil ee u dambeysay oo ay xaaladda ka sii dareysay ay barakaceen 2,500 oo qoys oo abaarta ku xoolo beelay. Ku dhowaad labo sano roob kama uusan da’in deegaannadaas.
Dadkan oo qaarkood wata xoolo yar oo u haray ayaa soo beegsanaya tuulooyinka ugu dhow oo ay ku yaallaan ceelal ay biyo ka heli karaan, sida uu Raadiyo Ergo u sheegay Feysal Cali Sheekh oo ah guddoomiyaha guddigaas. Wuxuu ka mid ahaa guddi toddobaadkii hore kormeeray deegaannadaas iyo xeryo ay degeen xoolo-dhaqatada soo barakacay, kuwaas oo ku yaalla degmada Lughaya iyo deegaannada hoostaga ee kala ah Gargaara, Cabdi Geeddi iyo Jidhi. Maalin kasta qoysas leh oo xoolo-beelay ayaa ku biiraya xeryahaas.
Guddoomiyaha ayaa ka walaacsan haddii aysan dadku gargaar helin ilaa bisha soo socota inay galaan xaalad bani’aadannimo oo halis ah. Wuxuu xaqiijiyay intii ay xog-ururinta wadeen inay soo arkeen xoolo baqtiyay oo dhabbeyaasha daadsan, guddi ay u saareenna uu weli ku mashquulsan yahay tirakoobkooda si loo ogaado khasaaraha inta uu gaarsiisan yahay.
Abshir Obsiiye Cigaal ayaa ka mid ah xoolo-dhaqatada ay saameynta daran ku yeelatay abaarta. Wuxuu bishii hore ee Diseember, toddobadiisa carruurta ah iyo xoolaha u haray oo dhan toddobo ari ah iyo afar geel ah ula soo barakacay degmada Lugyaha si uu gargaar u helo, laakiin inta ay xerada joogaan ma helaan wax ka baxsan cunto ay iska soo ururiyaan dadka deegaanka.
Wuxuu Raadiyo Ergo u sheegay inay xaaladdooda sii xumaaneyso. Waxaa xerada uga dhintay 11 ari ahaa oo uu la yimid iyo afar geel ahaa, wuxuuna ka cabsi qabaa inay abaartu sababto carruurtiisana inay gaajada u dhintaan, maaddaama gargaarka ay u awoodaan dadka ay u yimaadeen uusan ku filneyn.
Miyi qiyaastii 15 km Lugyaha u jira oo uu ka soo barakacay ayay dhowrkii bil ee la soo dhaafay abaarta uga dishay 80 ari ahaa iyo toddobo neef oo geel ahaa. Intuu uu xerada joogay wuxuu isku dayay inuu iibsado xoolaha uu wato si uu raashin u helo, laakiin caatannimada ayaa looga iibsan waayay.
Dadku waxay xoolahooda ku hayaan xeryaha, sababtoo ah deegaanku daaq ma laha, cuntada lagu caawiyana kama badna wax ay dadku hal mar cunaan. Aamina Xasan Obsiiye ayaa noo sheegtay in 22-kii bishan ay ku soo toostay shan neef oo uga dhintay xerada lagu barakacay ee Lughaya. “Xoolaha inta ii joogta in ay bisha dambe gaarayaan Ilaah baa og,” ayay tiri iyadoo ka walaacsan tobanka uga haray arigeeda oo muddo saddex cisho ah aanay u helin biyo iyo baad toona.
Hooyadan oo wadata afar carruur ah ayaa sagaalkii Nofeembar ka timid dhul miyi ah oo saddex saacadood ka soo lugeyneysay. Halkaas waxay abaarta uga dishay 80 ari ahaa.
Deegaannada ugu daran ee ay saameynta ku yeelatay abaarta waa kuwa xiga dhanka xeebaha ee gobollada Awdal, Sanaag, Waqooyi-galbeed iyo qaar kale oo ka tirsan gobolka Togdheer.
